Sanxingdui, một di tích cổ nằm ở Quảng Hán, tỉnh Tứ Xuyên, được công nhận là một trong những di tích cổ quan trọng nhất thế giới nhờ diện tích rộng lớn, thời gian tồn tại lâu dài và nội dung văn hóa phong phú.
Từ cuối năm 2020 đến nay, các nhà khảo cổ học đã áp dụng phương thức nghiên cứu khảo cổ hoàn toàn mới, khai thác chuyên môn từ nhiều lĩnh vực và chuyên ngành, để khám phá bí ẩn của nền văn minh cổ đại này. Nhờ đó, họ đã xác nhận rằng địa điểm này có niên đại cách đây 3000 năm, cho thấy nền văn minh Thục cổ đại là một phần không thể thiếu của nền văn minh Trung Quốc.
Các phương pháp công nghệ cao trong khảo cổ học đã được áp dụng để đưa sự quyến rũ của những báu vật này trở lại với công chúng, trong đó scan 3D đóng vai trò quan trọng. Scantech tự hào khi là một phần của nỗ lực chung nhằm tôn vinh sự tinh xảo và thiết kế khéo léo của thế giới cổ đại.
Đối tượng cần phục hồi là cây thiêng bằng đồng số 3, một trong tám cây tuyệt đẹp được khai quật từ hố hiến tế số 2 của Sanxingdui vào năm 1986
Hiện tại, chưa có kết luận chắc chắn nào về chức năng của cây này. Một số nhà nghiên cứu cho rằng nó liên quan đến một loại cây được mô tả trong Sơn Hải Kinh, một văn bản kinh điển của Trung Quốc về địa lý và các loài vật trong thần thoại. Tổ tiên của vương quốc Thục cổ đại được cho là đã sử dụng những cây thiêng này để giao tiếp với trời và đất, thể hiện lòng tôn kính và kính sợ đối với tổ tiên và các vị thần.
Thách thức trong việc sao chép hiện vật ở trạng thái hư hại
Không giống như các hiện vật tương đối nguyên vẹn và tinh tế được trưng bày trong bảo tàng, các di vật khai quật trong những hố hiến tế này đã bị vỡ và nghiền nát. Bằng chứng cho thấy các đồ vật đã bị đập vỡ và ném vào hố sau khi được sử dụng cho các nghi lễ.
Bị nghiền nát nghiêm trọng, hầu hết các di tích khai quật được từ hố tế thần Sanxingdui đều vỡ thành hàng trăm mảnh, khiến việc phục hồi trở nên vô cùng khó khăn. Ngoài ra, hàng ngàn năm oxi hóa và mục nát càng khiến quá trình sửa chữa phức tạp hơn. Tình trạng của những hiện vật này chắc chắn đặt ra những thách thức lớn cho công tác khai quật và phục hồi.
Do số lượng lớn các mảnh đồng, các nhà nghiên cứu đã gặp rất nhiều khó khăn và tốn thời gian để sao chép tất cả các hiện vật bị vỡ này bằng tay không – một vấn đề tồn tại lâu dài đối với ngành khảo cổ học. Để hình dung mức độ phức tạp, các nhà khảo cổ đã mất hơn mười năm để phục hồi cây thiêng số 1 và số 2. Gần đây, việc phục hồi cây thiêng số 3 mới hoàn thành.
Trước khi tiến hành bất kỳ hoạt động phục hồi vật lý nào cho cây số 3, các nhà nghiên cứu khảo cổ đã quyết định lắp ráp các mảnh này dưới dạng ảo. Quyết định này nhằm đảm bảo không có hư hại nào xảy ra với vật thể trước khi phục hồi thực tế và đẩy nhanh quá trình sửa chữa.
Bước đầu tiên là thu thập dữ liệu. Theo truyền thống, các chuyên gia sử dụng các phương pháp đo lường thông thường và chụp ảnh để ghi lại dữ liệu, rất tốn thời gian và thường không đầy đủ, hạn chế việc sử dụng.
Lần này, đối với cây thiêng số 3, các nhà khảo cổ đã sử dụng công nghệ scan 3D để thu thập dữ liệu. Họ đã dùng máy scan 3D laser cầm tay của Scantech để thu thập dữ liệu của 69 nhánh cây, từng nhánh một. Nhờ tốc độ scan cực cao, máy scan laser 3D đo lường của Scantech đã hỗ trợ các nhà nghiên cứu thu thập chính xác dữ liệu 3D hoàn chỉnh của các mảnh di tích trong một thời gian ngắn.
Sau đó, một mô hình được tạo ra trong phần mềm 3D để tái tạo các nhánh với kích thước 1:1. Mô hình 3D được lắp ráp ảo bằng cách tham khảo các di tích Sanxingdui tương tự cùng thời kỳ.
Lắp ráp ảo có thể giúp tái tạo cây thần số 3 theo hình dạng ban đầu dưới dạng kỹ thuật số mà không làm hỏng cây trước khi sửa chữa thực tế. Nó mô phỏng quá trình phục hồi bằng cách lắp ráp ảo các bộ phận này, cung cấp dữ liệu chính xác để đưa ra thông tin chi tiết về quá trình tái thiết sau đó. Dữ liệu thu thập được cũng được lưu trữ và có thể dùng cho mục đích tham khảo sau này.
Sau khi lắp ráp tất cả các mảnh vỡ của cây số 3, các nhà khảo cổ đã đưa cây đồng mong manh này trở lại cuộc sống. Hoạt động khảo cổ và phục hồi di tích văn hóa tại Di tích Sanxingdui vẫn đang diễn ra sôi nổi. Chúng tôi tin rằng công nghệ mới sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi nhiều kho báu văn hóa hơn.
Câu chuyện về Sanxingdui là minh chứng hùng hồn cho thấy công nghệ scan 3D hiện đại không chỉ là một công cụ khoa học đơn thuần mà còn là một cánh cửa kỳ diệu, giúp chúng ta kết nối với quá khứ. Việc ứng dụng scan 3D trong việc phục hồi những di vật 3000 năm tuổi không chỉ đẩy nhanh quá trình khai quật và bảo tồn mà còn đảm bảo độ chính xác tuyệt đối, vốn không thể đạt được bằng các phương pháp truyền thống.
Nhờ những tiến bộ như máy scan của Scantech, các nhà khảo cổ học có thể "chắp vá" lại lịch sử từ những mảnh vỡ, tái tạo chân thực hình ảnh của một nền văn minh rực rỡ đã bị thời gian vùi lấp. Điều này không chỉ mang lại giá trị to lớn cho công tác nghiên cứu mà còn giúp công chúng có cái nhìn sống động và sâu sắc hơn về di sản văn hóa của nhân loại. Tương lai của khảo cổ học chắc chắn sẽ gắn liền với những công nghệ tiên tiến này, hứa hẹn mở ra nhiều khám phá bất ngờ và đưa chúng ta gần hơn với những bí ẩn của quá khứ.
(84) 896 555 247