TẦM QUAN TRỌNG CỦA KIỂM TRA BÁNH RĂNG VÀ Ý NGHĨA CỦA DỮ LIỆU

22/12/2025 | 9

Việc xác định nguyên nhân gây ra lỗi trong quá trình sản xuất hoặc giải thích các kết quả thu được từ các sản phẩm thử nghiệm phụ thuộc rất nhiều vào cách chúng ta diễn giải dữ liệu kiểm tra. Điều quan trọng nhất là bạn phải biết rõ sản phẩm mình đang làm sẽ ứng dụng vào đâu trước khi đưa một hệ thống bánh răng vào vận hành thực tế.

Trong bài viết hôm nay, V-Proud chúng tôi sẽ chia sẻ với anh em kỹ sư về sự quan trọng của việc kiểm tra, đo lường bánh răng, cũng như ý nghĩa của các dữ liệu sau khi đo là gì.

TẠI SAO PHẢI XÁC ĐỊNH CHÍNH XÁC HÌNH HỌC BÁNH RĂNG?

Khi bạn triển khai một bản thiết kế bánh răng mới trong lần đầu tiên, bạn cần xác minh kết quả của quá trình phát triển và xác định những điều chỉnh cần thiết sau này. Để thực hiện điều này một cách hiệu quả, kết quả của lần chạy thử bánh răng đầu tiên bắt buộc phải được ghi chép và dữ liệu hóa một cách kỹ lưỡng.

Nếu bạn không biết hình học chính xác của chiếc bánh răng đang thử nghiệm, chúng ta không thể truy xuất ngược từ kết quả về nguyên nhân từ đâu gây ra. Sự tương tác giữa hai chiếc bánh răng là một hàm số của hình học tiếp xúc và lớp màng bôi trơn quản lý việc truyền năng lượng giữa chúng. Mọi kỹ thuật phân tích đều dựa trên giả định về hình học mặt răng bánh răng không đổi và sự phân bổ tải trọng tương đương.

Các hạng mục đo lường cơ bản và phức hợp đề cập và đánh giá tất cả các bề mặt răng, cho dù ăn khớp chặt chẽ với bánh răng chuẩn hay so sánh với bánh răng lý tưởng (thường là biểu diễn toán học).

Các hạng mục đo lường cơ bản và phức hợp đề cập và đánh giá tất cả các bề mặt răng

Bất kỳ sai lệch nào trong các thông số này cũng sẽ làm thay đổi đáng kể tuổi thọ, hiệu suất và tiếng ồn do truyền động của hệ thống bánh răng. Những sai lệch nhỏ trong bản vẽ bánh răng phải được định lượng và thấu hiểu để xác định cấp độ hoàn thiện bánh răng phù hợp, thông qua đây giúp cân bằng giữa hiệu suất và chi phí sản xuất linh kiện bánh răng.

xem thêm: Giải pháp kiểm soát chất lượng cho động cơ Stator với Mahr VisioTurn

ĐO LƯỜNG VÀ KIỂM TRA BÁNH RĂNG QUA PHÂN TÍCH GMM

Trước khi bất kỳ thiết kế bánh răng mới nào được đưa vào thử nghiệm hoặc sử dụng, chúng cần được xem xét kỹ lưỡng thông qua phân tích trên máy đo bánh răng (Gear Measuring Machine). Quá trình này bao gồm việc đo lường, kiểm tra và phân tích kết quả.

Gear measuring machine (máy đo bánh răng) là thiết bị chuyên dụng, độ chính xác cao, dùng để kiểm tra các thông số hình học và sai số của bánh răng (như sai số tổng hợp, độ đảo, độ lệch) để đảm bảo chúng đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, thường được sử dụng trong các ngành sản xuất cơ khí chính xác như ô tô, máy bay. Chúng có thể dùng công nghệ đo tiếp xúc (như CMM) hoặc không tiếp xúc (quang học) để đo các đặc tính như độ tròn, độ thẳng, độ đồng trục, và sai lệch tâm, đảm bảo bánh răng hoạt động mượt mà, không rung động và bền bỉ.

Hệ thống đo bánh răng MarGear GMX 400W chuyên dùng để kiểm tra độ chính xác của bánh răng, dự báo độ ồn truyền động

Đo lường (Measurement): Là đại lượng mà tại đó bất kỳ vật thể bánh răng nào cũng có thể được so sánh với một giá trị đã biết.
Kiểm tra (Inspection): Là quá trình kiểm tra phép đo so với yêu cầu để xác định xem chiếc bánh răng đó có phù hợp với chức năng hay tiêu chuẩn đã thiết lập hay không.
Điểm tiếp xúc (Pitch point): Được định nghĩa là điểm tiếp xúc tức thời giữa hai răng bánh răng ăn khớp mà không có chuyển động trượt. Việc tăng chất lượng (theo tiêu chuẩn AGMA hoặc ISO) nhằm mục đích giảm sai số truyền động bánh răng và cải thiện tính liên hợp của răng bánh răng.

BỐN THUỘC TÍNH CỐT LÕI TRONG ĐÁNH GIÁ BÁNH RĂNG

Có bốn thuộc tính chính mà chúng ta cần đánh giá khi xem xét một chiếc bánh răng cá lẻ và cặp bánh răng đi cùng nhau:

Hình dáng (Shape): Thường là kiểm tra biên dạng thân khai của răng bánh răng.
Kích thước (Size): Bao gồm chiều cao, chiều rộng và các kích thước vật lý khác của bánh răng.
Khoảng cách (Spacing): Kiểm tra bước răng, độ đảo từ răng này sang răng khác của bánh răng.
Sự tương tác cặp (Pair): Thường là tương tác ăn khớp của bộ bánh răng tại một khoảng cách tâm xác định.

Xu hướng hiện nay trong ngành là chuyển dịch từ việc định lượng các thông số liên quan đến cặp bánh răng đang ăn khớp (như độ rơ, độ đảo) sang việc xác định biểu đồ dữ liệu bánh răng cụ thể cho từng chiếc riêng biệt. Các thuộc tính như độ rơ nên được đặt trên bản vẽ lắp ráp của hộp số bánh răng thay vì chỉ trên bản vẽ chi tiết.

Ý NGHĨA CỦA VIỆC PHÂN TÍCH DỮ LIỆU KIỂM TRA

Các danh mục đo lường yếu tố và đo lường tổng hợp sẽ đánh giá toàn bộ bề mặt răng bánh răng, cho dù là ăn khớp chặt với một bánh răng mẫu hay so sánh với một thiết kế lý tưởng trên máy tính. Các hệ thống máy đo bánh răng (GMM) hiện nay rất chính xác, có độ lặp lại cao và có thể thực hiện nhiều phép đo trong một lần gá đặt.

xem thêm: Giải pháp đo bánh răng chính xác kèm dự báo độ mòn và tiếng ồn truyền động

Kế hoạch kiểm tra toàn diện hình dạng răng, khoảng cách và sự tương tác cặp cho phép chúng ta:

Xác định chính xác điều gì đã sai trong quá trình chế tạo bánh răng.
Giải thích các hiện tượng xảy ra trong quá trình thử nghiệm vận hành bánh răng.
Xây dựng kho dữ liệu lịch sử để phát triển các dòng sản phẩm bánh răng tương tự trong tương lai.

Với dữ liệu đại diện cho bề mặt răng bánh răng đủ lớn, chúng ta thậm chí có thể xây dựng mô hình cho từng răng và thực hiện "mô phỏng 3D cách thức bánh răng ăn khớp" để hiểu rõ hơn về mọi tương tác giữa các răng bánh răng. Việc cam kết thời gian cho phân tích dữ liệu kiểm tra bánh răng chính là chìa khóa để đảm bảo sự thành công của bất kỳ dự án phát triển hệ thống bánh răng nào.

Liên hệ với chúng để được tư vấn chi tiết hơn về máy đo tự động cho sản xuất bánh răng và vòng bi:

Cập nhật thêm các giải pháp về quản lý chất lượng, tối ưu sản xuất của Mahr tại: https://v-proud.vn/vi/danh-muc/giai-phap-mahr

Đọc thêm:

V-Proud là nhà phân phối chính thức hãng của Renishaw tại VIệt Nam, quý khách có nhu cầu mua hàng vui lòng liên hệ hotline hoặc Zalo 0896 555 247

#KimDoCMM #Renishaw #MayDoCMM #ChinhHang #KiemSoatChatLuong #VProud

Khi chúng ta nhu cầu về sản xuất, gia công các linh kiện như hộp số và hệ thống truyền động sở hữu hiệu suất cao hơn và hiệu quả hơn — đặc biệt là trong xe điện (EV), các cải tiến dựa trên toàn bộ hệ thống sử dụng các quy trình sản xuất tiên tiến sẽ là yếu tố tiên quyết.